سنجش احساسات بازارهای مالی از جمله طلا اهمیت زیادی دارد و سرمایه‌گذاران را برای تصمیم‌گیری‌های به‌دور از هیجانات راهنمایی می‌کند. شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) هم به منظور سنجش احساسات بازار انجام می شود و زمانی کاربرد دارد که سرمایه‌گذاران بخواهند رابطه بین احساسات و حرکات قیمت طلا را درک کنند. به طوری که سیگنال‌های طمع و ترس هر دو باعث می‌شوند تا سرمایه‌گذاران خود را در موقعیت بهتری برای بهره‌برداری از فرصت‌ها قرار دهند.
شاخص ترس و طمع چیست؟
اندیکاتور ترس و طمع برای تحلیل در بازارهای مختلف مالی کاربرد دارد و از آن در بازار طلا هم استفاده می‌شود. این شاخص چندین داده مختلف را با هم ترکیب می‌کند تا بتواند یک معیار اندازه‌گیری ثابت برای بررسی احساسات بازار طلا را ارائه دهد. به همین دلیل است که این شاخص توسط تریدرهای حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد و از آن در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و بنیادی برای بررسی وضعیت آینده بازار طلا استفاده می‌کنند.
وقتی حس ترس معامله‌گران افزایش پیدا می‌کند، نمودار قیمت طلا حالت صعودی به خودش می‌گیرد و عدد به سمت 100 حرکت می‌کند. اما درست زمانی که احساسات طمع بر این بازار غالب می‌شود، تمایل برای فروش افزایش می‌یابد و با نزولی شدن قیمت، نمودار سقوط می‌کند.
با توجه به همین موضوع، درک احساسات ترس و طمع برای فعالیت در بازارهای مالی و از جمله بازار طلا ضرورت دارد. این دو احساس قدرتمند، بسیاری از تصمیمات معامله‌گران را شکل می‌دهند و حتی گاهی منجر به تصمیمات غیرمنطقی نیز می‌شوند. به همان اندازه که طمع باعث خرید بیشتر می‌شود، ترس هم زیاده‌روی در فروش را به دنبال دارد.
در بسیاری از مواقع که شاهد افزایش بی‌رویه قیمت طلا هستیم، بیشتر به دلیل ترس اتفاق می‌افتد. بنابراین بسیار مهم است که بدانید چطور این دو احساس اولیه روی بازار تاثیر می‌گذارند و چه نقشی در افزایش یا کاهش قیمت طلا دارند که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.
چگونه اندیکاتور ترس و طمع روی بازار طلا تاثیر می‌گذارد؟
در سال گذشته قیمت جهانی طلا (علاوه بر نرخ داخلی به دلیل تورم) افزایش چشمگیری یافت و قیمت آن به اوج تاریخی خود رسید. به طوری که هر اونس طلا به 2483 دلار افزایش یافت.
با افزایش بیش از ۲۰ درصدی قیمت طلا از ابتدای سال ۲۰۲۴، از جمله افزایش ۸ درصدی پس از جلسه کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) در ماه ژوئن همین سال، باعث شد تا تحلیلگران به فکر بررسی کامل بازار و رفتار معامله‌گران بیفتند.
به طور کلی قیمت جهانی طلا تحت تاثیر دو عامل کلیدی قرار می‌گیرد:
– تغییرات مورد انتظار در سیاست‌های فدرال رزرو ایالات متحده
– تضعیف دلار آمریکا
در این میان زمانی که بازار پیش‌بینی می‌کند نرخ بهره کاهش می‌یابد، طلا به گزینه جذاب‌تر برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌شود.
علاوه بر موارد گفته شده، درگیری‌های مداوم در اوکراین و خاورمیانه، همراه با رویدادهای سیاسی در ایالات متحده، سرمایه‌گذاران را به سمت خرید طلا سوق می‌دهد. در این مواقع تصمیم‌گیری بیشتر براساس ترس صورت می‌گیرد. برای مثال در جریان سوءقصد به جان دونالد ترامپ قبل از انتخابات، باعث افزایش قیمت طلا شد که نتیجه هجوم سرمایه‌گذاران به سمت این بازار بود.
سرمایه‌گذاران در مواقع نامشخص، طلا را به عنوان یک دارایی امن‌تر برای سرمایه‌گذاری می‌بینند.
همچنین باید بانک‌های مرکزی در سراسر جهان طلا را با نرخی بالاتر از حد معمول می‌خرند. این کار به منظور حفظ اقتصاد در شرایط بی‌ثباتی است. در بحران کرونا در سال 2020 دقیقا همین وضعیت پیش آمد و قیمت طلا در نتیجه ترس، افزایش پیدا کرد.
چگونه شاخص شاخص ترس و طمع می‌تواند زمان ورود یا خروج از بازار طلا را نشان دهد؟
همانطور که گفتیم دو احساس ترس و طمع به شدت بر روی رفتار سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد و نتیجه قیمت طلا بالا می‌رود. وقتی ترس بر بازار غالب می‌شود، شاهد هجوم سرمایه‌گذاران به سمت خرید دارایی امن (طلا و نقره) هستیم. در مقابل طمع باعث ترغیب سرمایه گذاران برای خرید سهام و سایر دارایی‌ها می‌شود. در نتیجه میزان فروش طلا بالا می‌رود.
به همین دلیل تحلیلگران به دنبال شناسایی دوره‌های ترس و طمع هستند تا زمان ورود و خروج از بازار طلا را نشان دهند.
جالب است بدانید در وب سایت Alternative.me ، هر روز تحلیل‌های قیمت طلا و تاثیرات شاخص ترس و طمع بر روی این فلز بررسی می‌شود. این وبسایت شاخص‌ها را بین عدد 0 تا 100 مشخص می‌کند که می‌توانید روزانه از این تحلیل استفاده کنید. برای مثال زمانی که عدد ترس بالاتر از طمع رفت، دست نگهدارید تا قیمت طلا افزایش یابد. چون معامله‌گران در حال خرید هستند.
طبق شاخص ترس و طمع در این وب سایت، اعداد به صورت زیر تحلیل می‌شوند:
– اعداد بین ۰ تا ۲۴ نشانه ترس شدید
– اعداد بین ۲۵ تا ۴۹ ترس
– اعداد بین ۵۰ تا ۷۴ طمع
– اعداد بین ۷۵ تا ۱۰۰ نشانه طمع شدید
اگر یکی از این دو شاخص بر روی عدد ۵۰ قرار بگیرد، یعنی بازار در تعادل است.
حالا در کنار این اعداد باید به نکات زیر هم توجه داشته باشید:
– 25 درصد از شاخص ترس و طمع در نتیجه نوسان بازار ایجاد می‌شود.
– 25 درصد از اندیکاتور ترس و طمع در نتیجه حجم و شتاب حرکت بازار است. پس هر چقدر حجم معاملات طلا بیشتر باشد، به این معناست که میزان خرید افزایش یافته و احساس طمع در بازار حکمفرما شده است.
– شبکه‌های اجتماعی هم بر روی شاخص ترس و طمع در بازار طلا تاثیر می‌گذارند. به طوری که گفته می‌شود 15 درصد تاثیر آن از این فضا گرفته می‌شود. هر چقدر تعامل بین کاربران در مورد قیمت طلا بیشتر می‌شود، نشان می‌دهد میزان طمع بیشتر از ترس است و فروش رشد خواهد داشت.
تحلیل روندهای تاریخی شاخص ترس و طمع در بازار طلا
در دوره‌های ترس شدید، سرمایه‌گذاران دیگر به طلا به عنوان یک گزینه پرسود فکر نمی‌کنند و بیشتر به سمت بازار سهام می‌روند. برای مثال در طول بحران مالی جهانی سال 2008، ترس بازارهای مالی را فرا گرفت و منجر به افزایش قیمت طلا شد؛ زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال یک پناهگاه امن برای دارایی‌های خود در برابر آشفتگی بودند.
همانطور که در بالاتر هم گفتیم در دوران اخیر، رویدادهایی مانند همه‌گیری کووید-۱۹ نیز باعث ایجاد ترس در بازارها شد و در نتیجه تقاضا برای طلا افزایش یافت. همانطور که شاخص ترس و طمع، ترس شدیدی را نشان می‌داد، قیمت طلا در سال ۲۰۲۰ به بالاترین نرخ خود رسید و یک رکورد بی‌سابقه را زده بود. پس نشان می‌داد سرمایه‌گذاران برای حفظ دارایی خود به سمت این بازار رفته‌اند.
از طرف دیگر، وقتی طمع، احساس غالب در این بازار است، قیمت طلا افت می‌کند. در این مواقع، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های پرسودتر (اما با ریسک بیشتر) تمایل پیدا می‌کنند. در واقع طلا عملاً به اندازه سهام برایشان سودآور نیست و ترجیح می‌دهند بعد از آرام شدن شرایط، با طمع به دست آوردن سود بیشتر به سمت بازار سهام بروند.
این سناریو در سال‌های بعد از بحران ۲۰۰۸ و 2020 تکرار شد و زمانی که بازارهای جهانی شرایط بهتری پیدا کند، قیمت طلا دوره طولانی رکود را تجربه کرد.
چگونه از شاخص ترس و طمع در استراتژی معاملاتی طلا استفاده کنیم؟
این اندیکاتور برای معامله‌گران طلا یک ابزار ارزشمند است تا نقاط ورود و خروج به بازار را مشخص کنند. آن‌ها با پیگیری مداوم این شاخص می‌توانند احساسات سایر معامله گران را به شکل بهتری ارزیابی کرده و سپس تغییرات احتمالی در قیمت طلا را پیش‌بینی کنند.
برای مثال با افزایش شاخص ترس و طمع به سمت ترس شدید، یعنی به سمت نقطه افزایش قیمت طلا نزدیک می‌شوید. بنابراین به جای فروش، منتظر بمانید تا به محض بالا رفتن قیمت آن را بفروشید.
برعکس، اگر شاخص به سمت طمع شدید در حرکت باشد، به این معناست که سرمایه‌گذاران برای خرید سایر دارایی‌ها، در حال فروش دارایی خود هستند. پس به زودی قیمت افت شدیدی را تجربه می‌کند.
با تمامی این نکات مهم به خاطر داشته باشید که این شاخص فقط یک بینش کلی و مفید را ارائه می‌دهد. اما به طور دقیق و کامل نیست و برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر در سرمایه‌گذاری، باید آن را همراه با سایر ابزارهای تحلیل بنیادی و فنی استفاده کنید.
نقش روان‌شناسی بازار در نوسانات قیمت طلا
اگرچه بسیاری از رویدادهای سیاسی و ژئوپولیتیکی بر روی بازار طلا تاثیر می‌گذارد. اما نمی‌توان تاثیر روانی شاخص ترس و طمع را نادیده گرفت؛ هرچند نباید در این کار هم زیاده‌روی کرد. به طور کلی این دو احساس بر روی رفتار بازار و تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیر مستقیم و عمیق می‌گذارد.
احساس ترس به صورت تردید یا وحشت بروز می‌کند و معامله‌گران را به سمت فروش سایر دارایی‌ها (برای جلوگیری از ضرر سنگین) سوق می‌دهد. در نتیجه قیمت سایر بازارها افت می‌کند و قیمت طلا بالا می‌رود.
برعکس، احساس طمع، یک انگیزه کافی برای بدست آوردن سود بیشتر است و درست زمانی ایجاد می‌شود که معامله‌گران شرایط سایر بازارها را آرام ارزیابی کنند. بنابراین به سمت سرمایه‌گذاری تهاجمی‌تر اما با سود بیشتر می‌روند که می‌تواند منجر به افزایش قیمت سایر دارایی‌ها و کاهش قیمت طلا شود.
در آخر
شاخص ترس و طمع برای تصمیم‌گیری معامله‌گران در سراسر دنیا کاربرد دارد تا بدانند چه زمانی وارد بازار و یا از آن خارج شوند. اگر شاخص امتیاز بالایی را نشان دهد، بیانگر حاکم شدن احساس طمع در بازار است. بنابراین قیمت طلا در چند روز آینده افت خواهد کرد. اما اگر شاخص عدد پایین‌تر از 50 را نشان دهد، به معنای وجود ترس در معامله‌گران است و حالا به سمت بازار طلا روی آورده‌اند. پس طبیعی است که قیمت این دارایی افزایش یابد.
