معامله اهرمی ایزوله یک روش مدیریت ریسک در بازارهای مالی مانند کریپتو و فارکس است، که در آن، شما تنها بخش مشخصی از سرمایه مارجین خود را، به یک پوزیشن اختصاص می‌دهید. در این حالت، اگر بازار خلاف جهت پیش‌بینی شما حرکت کند، فقط همان مارجین اختصاص‌یافته در خطر لیکویید شدن است و سایر دارایی‌های شما در حساب اصلی ایمن باقی می‌مانند. مزیت اصلی آن، کنترل دقیق بر ریسک است، اما عیب آن این است که، مارجین کم می‌تواند باعث شود پوزیشن شما با یک نوسان کوچک زودتر از حد انتظار لیکویید شود. این روش برای مدیریت ریسک در معاملات پرنوسان و حفظ سرمایه اصلی بسیار کاربردی است.
مارجین ایزوله (Isolated Margin) چیست؟
مارجین ایزوله یک سیستم مدیریت ریسک در معاملات اهرمی است، که در صرافی‌های ارز دیجیتال و بروکرهای فارکس استفاده می‌شود. در این سیستم، سرمایه‌ای که شما برای باز نگه داشتن یک پوزیشن معاملاتی خاص اختصاص می‌دهید، کاملا جدا و ایزوله از بقیه دارایی‌های موجود در حساب شما نگهداری می‌شود.
کارکرد مارجین ایزوله
- ریسک محدود: شما برای هر معامله مثل خرید بیت کوین با اهرم ۵، مبلغ مشخصی را به‌عنوان مارجین اولیه تعیین می‌کنید. این مارجین تنها مبلغی است که در معرض خطر لیکویید شدن یا از دست رفتن کامل قرار دارد.
- ایمنی سرمایه اصلی: اگر قیمت به‌شدت برخلاف جهت مورد انتظار شما حرکت کند و سطح مارجین شما به حد تعیین‌شده برسد، صرافی فقط همان پوزیشن را می‌بندد. سایر وجوه شما که در بخش‌های دیگر حساب نگهداری می‌شوند، کاملا ایمن می‌مانند و تحت‌تاثیر این زیان قرار نمی‌گیرند.
- مدیریت دستی: اگر پوزیشن شما در حال زیان باشد، شما می‌توانید به صورت دستی مارجین بیشتری را از حساب اصلی خود به آن پوزیشن اضافه کنید، تا سطح لیکویید شدن آن را پایین‌تر ببرید و از بسته شدن زود هنگام آن جلوگیری کنید.
مقایسه بین ایزوله و کراس (Cross Margin)
مارجین ایزوله ریسک هر معامله را محدود به مارجین اختصاص داده‌شده می‌کند، به‌طوریکه اگر پوزیشن شکست بخورد، سایر دارایی‌های حساب ایمن می‌مانند؛ اما سریع‌تر لیکویید می‌شود. در مقابل، مارجین کراس از کل موجودی حساب شما به‌عنوان وثیقه مشترک استفاده می‌کند، تا پوزیشن‌ها دیرتر لیکویید شوند. با این حال، اگر معامله به‌شدت زیان‌ده باشد، کل سرمایه شما در معرض خطر نابودی قرار می‌گیرد. انتخاب بین این دو به میزان تحمل ریسک و استراتژی اهرمی شما بستگی دارد.
محدودیت ریسک
با مارجین ایزوله، شما مبلغ مشخصی را برای پشتیبانی از یک پوزیشن تعیین می‌کنید. حداکثر ضرر شما محدود به همان مارجین اختصاص داده‌شده است و بقیه دارایی‌های حساب شما در امان می‌مانند. برای مثال، اگر $1000 در حساب دارید و برای معامله $BTC/USDT فقط $100 را به‌صورت ایزوله مارجین قرار دهید، اگر معامله شکست بخورد، فقط همان $100 از دست می‌رود. اما در مارجین کراس، تمام دارایی‌های موجود در حساب شما به‌صورت خودکار برای پشتیبانی از هر پوزیشن در حال ضرر استفاده می‌شود، تا از لیکویید شدن آن جلوگیری شود. این کار پوزیشن‌ها را دیرتر لیکویید می‌کند. برای مثال اگر $1000 در حساب دارید و وارد معامله $ETH/USDT شوید، اگر قیمت خلاف جهت حرکت کند، سیستم به‌صورت خودکار از $1000 شما برای جلوگیری از لیکویید شدن آن پوزیشن استفاده می‌کند.
سرعت لیکویید شدن
در مارجین ایزوله چون وثیقه محدود است، پوزیشن در برابر نوسانات کوچک‌تر آسیب‌پذیرتر است و ممکن است سریع‌تر به نقطه لیکویید شدن برسد. د. مارجین کراس اگر بازار به‌شدت و به‌صورت مداوم خلاف جهت حرکت کند، خطر از دست دادن کل دارایی‌های حساب وجود دارد.
مناسب برای
مارجین ایزوله برای معامله‌گران مبتدی یا کسانی که از اهرم بالا استفاده می‌کنند و می‌خواهند ریسک هر معامله را کاملا کنترل و محدود کنند، مناسب است. اما مارجین کراس برای معامله‌گران حرفه‌ای یا کسانی که از اهرم پایین استفاده می‌کنند و استراتژی‌های پوشش ریسک دارند مناسب است، زیرا به پوزیشن‌هایشان فرصت بیشتری برای برگشت می‌دهند.
جدول مقایسه مارجین ایزوله و کراس
ویژگی | مارجین ایزوله (Isolated Margin) | مارجین کراس (Cross Margin) |
تعریف ریسک | ریسک محدود و ایزوله: مارجین هر پوزیشن جداگانه است و تنها همان مبلغ در معرض خطر لیکویید شدن قرار دارد. | ریسک مشترک و گسترده: از تمام موجودی قابل‌استفاده حساب به‌عنوان وثیقه مشترک برای تمام پوزیشن‌های باز استفاده می‌شود. |
لیکویید شدن | سریع‌تر: به‌دلیل محدود بودن وثیقه، پوزیشن در برابر نوسانات کوچک سریع‌تر لیکویید می‌شود. | دیرتر: از آنجا که تمام موجودی حساب به‌صورت خودکار به پوزیشن در حال ضرر تزریق می‌شود، پوزیشن دیرتر بسته می‌شود. |
حداکثر زیان | محدود به مارجین اختصاص داده‌شده. (محافظت از سرمایه اصلی) | خطر از دست دادن کل موجودی حساب در صورت حرکت شدید بازار. |
انعطاف‌پذیری اهرم | برای هر پوزیشن می‌توان اهرم‌های متفاوتی را تنظیم کرد. | اهرم معمولا به‌صورت کلی برای کل حساب اعمال می‌شود. |
نظارت و مدیریت | نیاز به نظارت فعال و تنظیم دستی مارجین در صورت نیاز به جلوگیری از لیکویید شدن. | مدیریت ساده‌تر؛ سیستم به‌صورت خودکار مارجین را تنظیم می‌کند. |
مناسب برای | معامله‌گران مبتدی، معاملات با اهرم بالا، استراتژی‌های پرریسک یا کوتاه‌مدت. | معامله‌گران حرفه‌ای، استراتژی‌های بلندمدت، پوشش ریسک (Hedge) و استفاده از اهرم پایین‌تر. |
مزایا و معایب استفاده از ایزوله در معاملات
مزیت اصلی مارجین ایزوله، کنترل دقیق ریسک است؛ زیرا زیان شما محدود به مارجینی است، که به آن پوزیشن اختصاص داده‌اید و سرمایه اصلی‌تان ایمن می‌ماند. با این حال، عیب اصلی آن، لیکویید شدن سریع‌تر و زودهنگام پوزیشن است. به‌دلیل محدود بودن وثیقه، پوزیشن در برابر نوسانات کوچک آسیب‌پذیرتر است و نیاز به نظارت مداوم و تنظیم دستی دارد. این سیستم برای معامله‌گران تازه‌کار و کسانی که با اهرم بالا کار می‌کنند، ابزاری عالی برای محدود کردن زیان است.
مزایای کلیدی مارجین ایزوله
- کنترل دقیق و محدود ریسک: اصلی‌ترین مزیت این است که ریسک شما به مبلغ وثیقه اختصاص‌یافته محدود می‌شود. اگر معامله‌ای شکست بخورد، شما دقیقا می‌دانید که حداکثر چقدر زیان خواهید کرد.
مثال: شما در حسابتان $5,000 دارید و برای یک معامله پرریسک $BTC/USDT، فقط $200 را به‌صورت ایزوله مارجین قرار می‌دهید. اگر بیت کوین ریزش کند و پوزیشن لیکویید شود، فقط $200 از دست می‌رود و $4,800 باقی‌مانده شما کاملا امن است.
- جلوگیری از لیکویید شدن کل حساب: ایزوله بودن مارجین، از کل موجودی حساب شما در برابر یک شکست بزرگ محافظت می‌کند. این ویژگی برای معامله‌گران تازه‌کار یا کسانی که استراتژی‌های پرریسک را در کنار معاملات کم‌ریسک خود اجرا می‌کنند، ضروری است.
مثال: شما در حال نگهداری بلندمدت مقداری اتریوم در حساب هستید و همزمان یک معامله اهرمی کوتاه‌مدت باز می‌کنید. اگر از ایزوله استفاده کنید، لیکویید شدن معامله اهرمی، دارایی بلندمدت شما را تهدید نمی‌کند.
- مدیریت آسان‌تر: تحلیل مارجین مورد نیاز و سطح لیکویید شدن برای هر پوزیشن، بسیار ساده‌تر است و نیاز کمتری به نظارت بر کل حساب و محاسبات پیچیده دارد.
معایب و ریسک‌های مارجین ایزوله
- لیکویید شدن سریع و زودهنگام: چون وثیقه هر پوزیشن محدود است، پوزیشن در برابر نوسانات ناگهانی و کوچک قیمت بسیار آسیب‌پذیرتر است. کوچکترین نوسان خلاف جهت می‌تواند پوزیشن را به‌سرعت به نقطه لیکویید شدن برساند.
مثال: شما یک پوزیشن با اهرم ۲۰ باز می‌کنید. اگر از ایزوله استفاده کنید، یک حرکت ۲ درصدی بازار خلاف جهت شما، می‌تواند باعث لیکویید شدن شود. در حالت کراس، با استفاده از وثیقه کل حساب، پوزیشن می‌تواند در برابر نوسانات بیشتری مقاومت کند.
- نیاز به نظارت و تنظیم دستی: در مارجین ایزوله، سیستم به‌طور خودکار از موجودی اصلی شما برای جلوگیری از لیکویید شدن پوزیشن استفاده نمی‌کند. این بدان معناست که معامله‌گر باید سطح مارجین را به‌صورت فعال و مداوم زیر نظر بگیرد.
مثال: اگر پوزیشن شما در حال ضرر باشد، شما باید به‌صورت دستی و آگاهانه، مارجین بیشتری را از حساب اصلی خود به پوزیشن ایزوله‌شده تزریق کنید، تا سطح لیکویید شدن را پایین بیاورید. اگر غفلت کنید، پوزیشن سریع بسته می‌شود.
- بهره‌وری پایین مارجین در زمان ثبات: در معاملات ایزوله، بخشی از سرمایه شما که به‌عنوان مارجین رزرو شده‌است، حتی اگر استفاده نشود، درگیر پوزیشن باقی می‌ماند و نمی‌تواند در جای دیگری برای معاملات دیگر یا کسب سود مورد استفاده قرار گیرد.
یک مثال کاربردی از معامله اهرمی مارجین ایزوله
فرض کنید شما $1000 در حساب فیوچرز خود دارید و تصمیم می‌گیرید یک معامله خرید، روی اتریوم انجام دهید، تا از افزایش احتمالی قیمت سود ببرید. شما حالت مارجین را روی ایزوله تنظیم می‌کنید، تا ریسکتان محدود بماند. برای این معامله، شما از اهرم 10x استفاده کرده و تنها $50 از سرمایه‌تان را به‌عنوان مارجین اختصاص می‌دهید. با این کار، ارزش واقعی پوزیشن شما $50 ضربدر ۱۰ (اهرم) یعنی $500 خواهد بود.
اگر بازار طبق پیش‌بینی شما حرکت نکند و اتریوم سقوط کند، پوزیشن $500 شما با یک حرکت حدود ۱۰ درصدی خلاف جهت، به نقطه لیکوئید شدن می‌رسد. در این حالت، فقط مارجین $50 که به‌صورت ایزوله اختصاص داده‌بودید، از بین می‌رود. نکته حیاتی این است که، $950 باقی‌مانده از سرمایه اصلی شما کاملا ایمن می‌ماند و تحت‌تاثیر زیان این معامله قرار نمی‌گیرد. این مثال نشان می‌دهد که مارجین ایزوله چگونه به شما اجازه می‌دهد، ریسک هر معامله را به‌صورت دقیق کنترل و محدود
چگونه در صرافی‌ها حالت ایزوله را فعال کنیم؟
فعال‌سازی حالت مارجین ایزوله در صرافی‌ها فرآیندی ساده است، اما محل دقیق دکمه ممکن است بسته به پلتفرم مانند بایننس، کوکوین و … ، کمی متفاوت باشد. در اینجا مراحل کلی و گام‌به‌گام برای فعال‌سازی در بخش معاملات فیوچرز که رایج‌ترین محل استفاده از مارجین ایزوله است، آورده شده‌است:
۱. ورود به بخش معاملات اهرمی
- ورود به حساب: ابتدا وارد حساب کاربری خود در صرافی شوید.
- دسترسی به بخش معاملات: به بخش “Futures” (معاملات آتی) یا “Derivatives” (مشتقات) بروید. این معاملات، محل اصلی استفاده از اهرم و مارجین ایزوله هستند.
- انتخاب جفت‌ارز: جفت‌ارز مورد نظر برای معامله (مانند BTC/USDT) را انتخاب کنید.
۲. یافتن و تغییر حالت مارجین
- یافتن گزینه مارجین: در بالای صفحه سفارش‌گذاری سمت چپ یا بالای کادر وارد کردن قیمت و مقدار، یک دکمه یا منوی کشویی خواهید دید که معمولا نوع مارجین فعلی شما را نشان می‌دهد؛ این دکمه اغلب به‌صورت پیش‌فرض روی “Cross” (کراس) تنظیم شده‌است.
- کلیک و تغییر حالت: روی دکمه “Cross” کلیک کنید. با کلیک کردن، یک پنجره یا منو باز می‌شود، که به شما امکان انتخاب بین “Isolated” (ایزوله) و “Cross” (کراس) را می‌دهد.
- تایید ایزوله: گزینه “Isolated” را انتخاب کرده و دکمه تایید را بزنید.
۳. تنظیم اهرم
- یافتن گزینه اهرم: در کنار یا نزدیک همان دکمه مارجین، معمولا یک دکمه دیگر برای تنظیم اهرم (مثلا “20x” یا “5x”) وجود دارد.
- تنظیم دلخواه: روی آن کلیک کرده و اهرم مورد نظر خود را (مثلا 5x، 10x یا بالاتر) با توجه به استراتژی و تحمل ریسک خود تنظیم و تایید کنید.
۴. وارد کردن سفارش و بررسی نهایی
- تعیین مبلغ مارجین: حالا که حالت ایزوله فعال است، هر مقداری از موجودی که در کادر “Amount” یا “Cost” وارد کنید، تنها همان مبلغ به‌عنوان مارجین برای آن پوزیشن در نظر گرفته می‌شود و بقیه حساب شما ایزوله و امن می‌ماند.
- ثبت سفارش: پس از وارد کردن قیمت، مقدار و تعیین حد ضرر مورد نظر، سفارش خرید یا فروش خود را ثبت کنید.
- بررسی نهایی: مطمئن شوید که پس از ثبت سفارش، در نوار پوزیشن‌های باز، جلوی جفت‌ارز شما عبارت “Isolated” نمایش داده شده‌باشد، تا از فعال بودن این حالت اطمینان حاصل کنید.
جمع‌بندی
مارجین ایزوله ابزاری کلیدی برای مدیریت دقیق ریسک در معاملات اهرمی است. مزیت اصلی آن، محدود کردن زیان یک پوزیشن به مارجین اختصاص داده‌شده است، که از لیکویید شدن کل حساب شما جلوگیری می‌کند. این حالت به معامله‌گر اجازه می‌دهد با کنترل بالا و حتی با اهرم بالاتر، وارد معاملات پرریسک کوتاه‌مدت شود. با این حال، باید توجه داشت که پوزیشن‌های ایزوله به‌دلیل وثیقه محدود، سریع‌تر لیکوئید می‌شوند و برای حفظ آن‌ها، ممکن است نیاز به نظارت و تزریق مارجین دستی باشد. در مجموع، ایزوله برای افرادی که ریسک‌پذیر هستند اما می‌خواهند ریسک خود را در هر پوزیشن به‌صورت کاملا ایزوله حفظ کنند، انتخابی ایده‌آل است.
سوالات متداول
۱. آیا در حالت ایزوله ممکن است کل حساب لیکوئید شود؟
خیر، در حالت ایزوله، کل حساب شما لیکوئید نمی‌شود. ریسک شما دقیقا به همان مقدار مارجینی که برای باز کردن آن پوزیشن خاص اختصاص داده‌اید محدود می‌شود. اگر قیمت به‌شدت خلاف جهت حرکت کند و به نقطه لیکوئید شدن برسد، فقط همان پوزیشن بسته‌شده و مارجین آن از بین می‌رود. بقیه دارایی‌های شما که در حساب اصلی هستند، کاملا امن باقی می‌مانند و برای پوزیشن‌های دیگر یا برداشت در دسترس خواهند بود.
۲. آیا می‌توان حالت را بعد از باز کردن پوزیشن تغییر داد؟
بله، در بیشتر صرافی‌های بزرگ مانند بایننس، می‌توانید حالت مارجین را بعد از باز کردن پوزیشن تغییر دهید، اما این کار معمولا فقط در جهت خاصی امکان‌پذیر است. شما می‌توانید پوزیشنی که در حالت ایزوله باز کرده‌اید را، به حالت متقاطع تغییر دهید، تا از کل دارایی خود به‌عنوان وثیقه استفاده کنید. با این‌حال، تغییر از حالت متقاطع به ایزوله بعد از باز کردن پوزیشن اغلب محدودیت‌هایی دارد و در برخی صرافی‌ها مجاز نیست.
۳. چه اهرمی در حالت ایزوله منطقی است؟
در حالت ایزوله، به‌دلیل محدودیت ریسک، استفاده از اهرم‌های نسبتا بالاتر نسبت‌به حالت متقاطع منطقی‌تر است. اما اهرم منطقی بستگی به نوسانات دارایی دارد؛ برای دارایی‌های پرنوسان مثل میم‌کوین‌ها، اهرم پایین‌تر امن‌تر است. نکته مهم این است که حتی با اهرم بالا، چون ریسک فقط روی مارجین ایزوله‌شده است، می‌توانید ریسک کل حساب خود را به خوبی مدیریت کنید.
۴. آیا ایزوله برای همه معاملات مناسب است؟
خیر، ایزوله برای همه معاملات مناسب نیست. این حالت برای نوسان‌گیری‌های کوتاه‌مدت، معاملات با اهرم بالا و زمانی که می‌خواهید ریسک را در یک پوزیشن خاص مدیریت کنید، عالی است. اما برای استراتژی‌های بلندمدت که انتظار اصلاحات قیمتی عمیق را دارید، یا زمانی که می‌خواهید با اهرم پایین‌تر معامله کنید، حالت کراس بهتر است. ایزوله به‌دلیل مارجین محدود، تحمل نوسانات بازار را ندارد.
