فارکس (FX) بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی جهانی است که روزانه بیش از 7 تریلیون دلار در آن معامله می‌شود. بالا بودن نقدینگی در فارکس به تریدرها اجازه می‌دهد تا بدون توجه به قیمت، تمایل بیشتری برای خرید و فروش ارز داشته باشند. این نقدینگی بالا به دلیل حضور شرکت‌کنندگان جهانی، از جمله بانک‌ها و موسسات مرکزی و تمرکز معاملات در جفت ارزهای اصلی مانند یورو/دلار آمریکا اتفاق می‌افتد. از سوی دیگر بالا بودن روزانه نقدینگی در این بازار کاهش اسپرد و هزینه معاملات را به همراه دارد و از نوسان قیمت ارزها جلوگیری می‌کند. البته این خلاصه‌ای است از آنچه که قصد داریم در ادامه در مورد نقدینگی در فارکس و عوامل موثر بر آن صحبت کنیم. با وینگو مارکتس همراه باشید.
نقدینگی (Liquidity) در بازار فارکس چیست؟
در فارکس، نقدینگی به میزان سهولت خرید یا فروش یک جفت ارز، بدون تأثیر قابل توجه بر قیمت آن گفته می‌شود. این معیار فعالیت بازار را نشان می‌دهد که مشخص می‌شود چه تعداد شرکت‌کننده در طی روز در این بازار فعال هستند و مجموع حجم معاملات آنها چقدر است.
هر چقدر میزان نقدینگی در بازار فارکس بیشتر می‌شود، پیشنهادات خرید و فروش افزایش می‌یابد که در نتیجه آن شاهد کاهش اسپرد، اجرای سریع سفارشات و حداقل نوسان قیمت هستیم. در حالی پایین آمدن نقدینگی منجر به افزایش اسپرد و تأخیر در انجام معاملات می‌شود.
چرا فارکس نقدشونده‌ترین بازار مالی دنیاست؟
برای جواب دادن به این سوال باید چند عامل بسیار مهم را بررسی کنیم که نقش بسیار مهمی در افزایش نقدینگی این بازار دارند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:
- بالا بودن حجم معاملات روزانه
- فعالیت 24 ساعته از دوشنبه تا جمعه
- حضور بازیگران متنوع از جمله بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری، صندوق‌های پوشش ریسک، شرکت‌های چندملیتی، تریدرهای خرد و…
- تمرکز معامله‌گران بر دارایی پایه‌ای مثل ارزها
- ساختار غیرمتمرکز (OTC) این بازار و فعالیت در بستر شبکه بین بانکی
عوامل مؤثر بر نقدینگی در فارکس
نقدینگی در فارکس تحت تاثیر عوامل زیادی تغییر می‌کند که عبارتند از:
- بازار ۲۴ ساعته: این بازار در 5 روز هفته به صورت 24 ساعت شبانه روز فعالیت می‌کند که فعالیت معاملاتی مداوم را به دنبال دارد.
- مشارکت جهانی: در این بازار یک شبکه جهانی عظیم از بانک‌ها، صندوق‌های پوشش ریسک و سرمایه‌گذاران نهادی به طور مداوم ارزها را معامله می‌کنند که باعث افزایش نقدینگی می‌شوند.
- حجم بالای معاملات: بالا بودن حجم معاملات باعث افزایش نقدینگی در این بازار می‌شود. گفتنی در برخی از ساعات میزان نقدینگی افزایش می‌یابد که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.
- غیرمتمرکز بودن ماهیت آن:در این بازار خرید و فروش مداوم بدون نیاز به صرافی مرکزی به راحتی انجام می‌شود که همین موضوع بر روی نقدینگی تاثیر مثبت به جا می‌گذارد.
نقدگی به چند شکل بر روی معاملات تاثیر می‌گذارد که عبارتند از:
- اسپردهای کم: در یک بازار با نقدینگی بالا، تفاوت بین قیمت خرید (پیشنهاد) و فروش (درخواست) (اسپرد) کم است و در نتیجهمنجر به کاهش هزینه‌های معاملاتی می‌شود.
- اجرای سریع دستورات معامله‌گران: معاملات در فارکس با سرعت بیشتر و کارآمدتر انجام می‌شود که احتمال لغز قیمت را کم می‌کند.
- ثبات قیمت: نقدینگی بالا به حفظ ثبات قیمت کمک می‌کند؛ زیرا تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان می‌توانند سفارشات بزرگ را بدون ایجاد نوسانات شدید قیمت جذب کنند.
تأثیر نقدینگی بالا بر معاملات فارکس
نقدینگی به عنوان یک معیار بسیار مهم برای بررسی وضعیت یک بازار مالی است که فارکس از آن مستثنی نیست. در واقع این نقدینگی است که به حفظ تعادل و ثبات بازار کمک می‌کند. به طور کلی نقدینگی به چند شکل بر روی معاملات فارکس تاثیر می‌گذارد:
- تضمین اجرای سریع: معامله‌گران از حضور در بازارهای با نقدینگی بالا لذت می‌برند؛ چون قادربه اجرای سریع سفارش با لغزش بسیار کم (یعنی تفاوت بین قیمت مورد نظر و قیمت اجرا شده) هستند.
- کاهش نوسانات: بازارهایی که با نقدینگی کافی پشتیبانی می‌شوند، نوسانات قیمتی کمتری را تجربه می‌کنند. این امر یک بازار با قیمت پایدار و حداقل ضرر سرمایه‌گذار را تضمین می‌کند.
- اسپردهای کمتر: اسپرد به معنای شکاف بین قیمت خرید و فروش جفت ارزها است وقتی نقدینگی بالا باشد، اسپرد را کاهش می‌دهد و هزینه‌های معاملاتی کمتری را تضمین می‌کند. در کل، این امر منجر به قیمت‌گذاری منصفانه برای تریدرها در بازار می‌شود.
نقدینگی پایین چه خطراتی برای معامله‌گران ایجاد می‌کند؟
با توجه به اهمیتی که نقدینگی در فارکس دارد، مشخص است که اگر مقدار آن کاهش یابد، چه ریسک‌هایی به دنبال دارد. مهم‌ترین خطرات پایین بودن نقدینگی در این بازار برای تریدرها عبارتند از:
- افزایش نوسانات و افت قیمت: اگر نقدینگی این بازار کم شود، حتی معاملات کوچک نیز به دلیل عدم وجود سفارشات، نوسانات قیمت را تجربه می‌کنند. این نوسانات می‌تواند منجر به افت قیمت (تا جایی که معامله‌گران در نهایت با قیمت‌هایی بسیار دور از اهداف مورد نظر خود خرید یا فروش می‌کنند) شود.
- چالش‌های اجرای سفارشات بزرگ: تریدرهایی که موقعیت‌های بزرگ ایجاد می‌کنند، در شرایطی که نقدینگی بازار بسیار پایین باشد، دچار مشکل می‌شوند. این امر آنها را مجبور می‌کند سفارشات خود را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنند یا قیمت‌های نامطلوب را بپذیرند که بر استراتژی کلی آنها تأثیر منفی می‌گذارد.
- اختلاف قیمت خرید و فروش بیشتر: زمانی که نقدشوندگی فارکس کم می‌شود، شکاف بین قیمت خرید و فروش به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این امر هزینه‌های معاملاتی را برای معامله‌گران افزایش و سود بالقوه را کاهش می‌دهد.
البته برای کاهش ریسک نقدینگی در بازار فارکس روش‌هایی نیز وجود دارند که عبارتند از:
- در ساعات اوج بازار معامله کنید: برای به حداکثر رساندن نقدینگی، بر روی معاملات در دوره‌های فعالیت بالا تمرکز کنید. برای مثال زمانی که بازارهای اصلی همپوشانی دارند (لندن-نیویورک)، اختلاف قیمت کاهش می‌یابد، اجرای سفارش سریع‌تر می‌شود و نوسان قیمت به حداقل می‌رسد. در این رابطه بازار لندن به دلیل همپوشانی با بازارهای آسیا و آمریکای شمالی، بیشترین نقدینگی را دارد.
- جفت ارزهای اصلی را انتخاب کنید: حتما به جفت ارزهای اصلی مانند EUR/USD، GBP/USD یا USD/JPY که به طور مداوم حجم معاملات بالایی را جذب می‌کنند، توجه داشته باشید. از معامله روی جفت ارزهای عجیب و غریب خودداری کنید، مگر اینکه استراتژی خاصی داشته باشید و برای نوسانات بالاتر و اختلاف قیمت‌های بیشتر آماده باشید.
- استفاده از سفارش‌های محدود: با سفارش محدود می‌توانید یک قیمت مشخص را برای خرید یا فروش یک جفت ارز تعیین کنید. برخلاف سفارش‌های بازار که با قیمت‌های فعلی اجرا می‌شوند، سفارش‌های محدود تضمین می‌کنند که شما در سطوح از پیش تعیین شده وارد معاملات شوید یا از آنها خارج شوید.
- تقویم‌های اقتصادی را رصد کنید: در مورد رویدادهای اقتصادی آینده که می‌توانند بر نقدینگی تأثیر بگذارند، اطلاعات کافی را کسب کنید. از اجرای معامله در دوره‌های عدم قطعیت بالا خودداری کنید؛ مگر اینکه استراتژی مشخصی برای مدیریت ریسک داشته باشید.
نقش تأمین‌کنندگان نقدینگی (Market Makes و LP) در بازار فارکس
ثبات و کارایی بازار فارکس توسط ارائه‌دهندگان نقدینگی و بازارسازان (LP) هدایت می‌شود. ارائه دهند‌گان کسانی هستند که به عنوان ستون فقرات فعالیت‌های معاملاتی، نقش مهمی در این بازار دارند و باعث افزایش یا کاهش نقدینگی می‌شوند.
در واقع تأمین‌کنندگان نقدینگی با اطمینان از اینکه همیشه عرضه و تقاضای کافی برای جفت ارزها وجود دارد، معامله‌گران را قادر می‌سازند تا سفارشات را خیلی سریع اجرا کنند، لغزش قیمت را کاهش داده و سودآوری خود را افزایش دهند. شاید بپرسیدتأمین‌کنندگان نقدینگی چه کسانی هستند؟
در جواب باید گفت آنها موسساتی شامل بانک‌های بزرگ، شرکت‌های مالی یا ارائه‌دهندگان تخصصی هستند که وجوه لازم برای ایجاد یک بازار روان را تأمین می‌کنند. وظیفه اصلی آنها اطمینان از وجود یک طرف مقابل، برای اجرای هر معامله است. پس اگر معامله‌گران در حال خرید یا فروش یک جفت ارز باشند، تأمین‌کنندگان نقدینگی باید مطمئن شوند حجم کافی برای تسهیل یکپارچه آن معامله وجود دارد.
برای مثال وقتی یک معامله‌گر برای EUR/USD سفارش خرید ثبت می‌کند، تأمین‌کننده نقدینگی آن را با یک سفارش فروش مربوطه مطابقت می‌دهد و تضمین می‌کند که معامله فوری انجام می‌شود. بازار فارکس بدون این نهادها مستعد ناکارآمدی، لغزش و تأخیر است. وقتی نوسان بالا رود، نیاز بازار به این گروه افزایش می‌یابد.
به طور کلی مهم‌ترین مزایای حضور تأمین‌کنندگان نقدینگی در بازار فارکس عبارتند از:
- با به حداقل رساندن نوسانات شدید قیمت، به کاهش نوسانات بازار کمک می‌کنند. این موضوع در دوره‌های عدم قطعیت مانند انتشار داده‌های اقتصادی یا رویدادهای ژئوپلیتیکی که می‌توانند باعث حرکات شدید بازار شوند، یک امر حیاتی است. در واقع ثبات، یک محیط معاملاتی قابل پیش‌بینی را برای معامله‌گران شما فراهم می‌کند و خطرات مرتبط با تغییرات ناگهانی قیمت را کاهش می‌دهد.
- تأمین‌کنندگان نقدینگی در فارکس حفظ سطوح بالای نقدینگی، به اجرای بهتر سفارشات کمک می‌کنند. به عبارت دیگر، معاملات طبق بهترین سیاست اجرا، با حداقل اسپرد یا افزایش قیمت در مقایسه با قیمت متوسط، انجام می‌شوند. این امر بیشتر برای معامله‌گران روزانه یا کسانی که به دنبال کاهش هزینه‌های مالی خود هستند، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا برای استفاده از حرکات کوچک قیمت به معاملات سریع متکی هستند.
- یکی دیگر از مزایای حضور تأمین‌کنندگان نقدینگی در فارکس، کاهش اسپردهای پیشنهاد ـ درخواست است. در نتیجه معاملات با هزینه کمتری انجام می‌شود. ضمن اینکه اسپردهای پایین، هزینه ورود و خروج از موقعیت‌ها را کاهش می‌دهد و معامله‌گران را قادر می‌سازد سود بیشتری از خود حفظ کنند.
- کاهش ریسک معاملات برای کارگزاری از دیگر مزایای حضور این گروه در بازار فارکس است. به طوری که با توزیع معاملات در چندین منبع نقدینگی، شرکت‌ها می‌توانند از تمرکز بیش از حد جلوگیری کنند و میزان مواجهه خود را با شوک‌های بازار کاهش دهند و عملیات معاملاتی مقاوم‌تری را تضمین کن.د.
نحوه تشخیص نقدینگی در فارکس
اندازه‌گیری و تشخیص نقدینگی در بازار فارکس به دانش فنی نیاز دارد و مثل شمار اسکناس یا جمع زدن دارایی‌ها نیست. با این حال معیارهایی نیز برای تشخیص میزان نقدینگی در این بازار وجود دارد که عبارتند از:
- توجه به میزان اسپرد: فارکس درست شبیه به سایر بازارهای مالی است که در آن، ارزهاها قیمت‌های خرید و فروش متفاوتی دارند. در این میان بازارسازان ارزها را با قیمتی می‌خرند و سپس آنها را با قیمت‌های بالاتر می‌فروشند. در نتیجه، کارگزاران قیمت‌های خرید و فروش متفاوتی ارائه می‌دهند و معامله‌گران ارزها را با قیمتی بالاتر از قیمت فروش می‌خرند. شکاف بین قیمت خرید و قیمت فروش، اسپرد نامیده می‌شود. هر چقدر مقدار اسپرد کمتر باشد، نشانه بالا بودن نقدینگی است.
- بررسی حجم معاملات: در همه بازارهای مالی حجم معاملات براساس تعداد معاملات یا مبادلات فعال بین خریداران و فروشندگان ارزیابی می‌شود. حجم معاملات بالا با نقدینگی بالا و حجم کم معاملات با نقدینگی کم ارتباط مستقیم دارد. به همین دلیل معامله‌گران اغلب حجم معاملات تاریخی و فعلی جفت ارزهای تجاری را با هم مقایسه می‌کنند تا تغییر در سطح نقدینگی در یک بازار را دریابند.
- عملکرد قیمت: این روش هم معیار راحتی برای ارزیابی میزان نقدینگی در بازار است. یک بازار پایدار با قیمت‌گذاری ثابت، نشان‌دهنده یک بازار با نقدینگی کافی است. جفت ارزها یا بازارهایی که نوسانات قیمتی بالایی دارند، نقدینگی کمتری دارند.
- عمق بازار: این فاکتر به معنای تعداد سفارش‌های ثبت شده در یک بازار و سفارش‌های خرید و فروش در حال انتظار در بازار است. وقتی سفارش‌های ثبت شده زیادی وجود داشته باشد، نشان‌دهنده تعداد زیاد معامله‌گران در بازار است و در نتیجه از بالا بودن نقدینگی حکایت دارد. معامله‌گران اغلب دفتر سفارش بازار را تجزیه و تحلیل می‌کنند و عمق آن را اندازه‌گیری می‌کنند تا در مورد نقدینگی بازار اطلاعات به دست آورند.
- نسبت‌های نقدینگی: این معیار هم می‌تواند به خوبی نقدینگی فارکس را اندازه‌گیری کند. به این صورت که نسبت‌های گردش مالی (به عنوان مثال نسبت‌های جاری، نسبت‌های سریع و نسبت‌های نقدی) برای اندازه‌گیری نقدینگی استفاده می‌شوند.
ساعات با نقدینگی بالا در بازار فارکس
با توجه به تاثیری که نقدینگی در فارکس و تصمیم‌گیری تریدرها دارد و می‌تواند با افزایش یا کاهش اسپرد، میزان سود را دستکاری کند، باید به دنبال بهترین ساعات برای معاملات فارکس باشید. در این ساعات میزان نقدینگی در بازار به اوج خود می‌رسد و سوددهی معاملات افزایش می‌یابد.
اما از آنجا که معاملات فیات ارزها به دلیل فعالیت شبانه‌روزی، منحصر به فرد هستند، انتخاب ساعات درست برای اجرای سفارشات کمی دشوار است. این بازار در روز یکشنبه هر هفته از ساعت ۵ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا آغاز می‌شود و تا ساعت ۵ بعد از ظهر جمعه ادامه دارد.
از آنجا که بهترین زمان برای معامله زمانی است که بازار بیشترین فعالیت را دارد، باید به دنبال همین زمان‌ها باشید. وقتی بیش از یکی از چهارم بازار همپوشانی داشته باشند، حجم معاملات افزایش می‌یابد و نوسان جفت ارزها به حداقل می‌رسد.
توجه داشته باشید وقتی فقط یک بازار باز است، جفت ارزها در مقایسه با زمانی که دو بازار اصلی فارکس همپوشانی دارند، در محدودیت بیشتری قرار می‌گیرند. به همین دلیل باید با همپوشانی در زمان معاملات فارکس آشنایی کافی داشته باشید. همپوشانی‌ها به معنای محدوده‌های قیمتی بالاتر هستند که منجر به فرصت‌های بیشتر می‌شود.
بهترین زمان برای معامله در طول همپوشانی بین بازارهای باز است. در زیر سه همپوشانی بزرگ در طی روز اتفاق می‌افتد عبارتند از:
- همپوشانی ایالات متحده/لندن (۸ صبح تا ظهر): شدیدترین همپوشانی در بازارهای ایالات متحده/لندن رخ می‌دهد که تقریباً ۵۸٪ از کل معاملات فارکس را به خود اختصاص داده‌اند. همین موضوع این همپوشانی را به نقدینگی‌ترین و دقیق‌ترین دوره زمانی برای بسیاری از معامله‌گران ارز تبدیل می‌کند. دلار آمریکا و پوند استرلینگ انگلیس به ترتیب اولین و چهارمین ارزهای فعال معامله شده در جهان هستند و جلسات معاملاتی همپوشانی آنها اغلب بالاترین نوسانات و فرصت‌های تجاری فراوان را ارائه می‌دهند.
- همپوشانی سیدنی/توکیو (۲ صبح تا ۴ صبح): این ساعات به اندازه همپوشانی ایالات متحده/لندن بی‌ثبات نیست، اما همچنان فرصتی برای معامله در دوره‌ای با نوسان پیپ بالاتر ارائه می‌دهد. یورو/ین جفت ارز ایده‌آلی برای هدف‌گذاری است که این دو ارز اصلی تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
- لندن/توکیو (۳ صبح تا ۴ صبح): این همپوشانی کمترین میزان فعالیت را در بین سه گزینه دارد؛ زیرا در این ساعات اکثر معامله‌گران مستقر در ایالات متحده هنوز در خواب هستند. به طور کلی این همپوشانی فقط یک ساعت طول می‌کشد و فرصت کمی برای اجرای معاملات بزرگ فراهم می‌کند.
تأثیر انتشار اخبار بر بازارهای فارکس هم در کنار همپوشانی بازار می‌تواند بر روی نقدینگی فارکس تأثیر مستقیم داشته باشد. به طوری که یک انتشار خبر بزرگ می‌تواند به سرعت یک دوره معاملاتی کند را تقویت کند. زمانی که یک بخش مهم از داده‌های اقتصادی منتشر می‌شود (به خصوص اگر قابل پیش‌بینی نباشد) ارزش ارز می‌تواند در عرض چند ثانیه کاهش یا افزایش یابد.
در طول هفته در تمامی مناطق دنیا ده‌ها اخبار سیاسی و اقتصادی منتشر می‌شود. با این حال همه این اخبار روی نقدینگی تاثیر ندارند و معامله‌گر باید با اولویت‌بندی بین اخبر، پراهمیت‌ترین آنها را مشخص کند. از ماه ژوئن 2025 به بعد جنگ ایران و اسرائیل، قرارداد بین روسیه و اوکراین و حمله آمریکا به ونزوئلا می‌توانند بیشترین تاثیر را بر روی جفت ارزهای شامل دلار داشته باشند.
کلام آخر
بازارهای مالی و میزان نقدینگی آنها موضوعی است که بر روی کاهش یا افزایش ریسک سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. در بازار فارکس کاهش نقدینگی درست مثل جریان‌های پنهان زیر آب‌های آرام است که همیشه دیده نمی‌شود. اما اگر معامله‌گران هم به سادگی از کنار آن عبور کنند، ممکن است به یک سونامی تبدیل شود و سرمایه آنها از دست برود.
به همین دلیل درک اهمیت نقدینگی در فارکس، عوامل موثر برآن، نتایج کاهش یا افزایش آن بر روی تصمیم‌گیری‌های معامله‌گران تاثیر مستقیم می‌گذارد. بنابراین باید گفت فارکس یک بازار پویا و غیرقابل پیش‌بینی است، اما با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای منظم، می‌توانید مشکلات احتمالی را به فرصت تبدیل کنید.
سوالات متداول
کدام جفت‌ارزها در فارکس بیشترین نقدینگی را دارند؟
در این بازار جفت‌ارزهای اصلی شامل EUR/USD، GBP/USD، USD/JPY، USD/CHF، AUD/USD، USD/CAD و NZD/USD بیشترین حجم معاملات و کمترین اسپرد را دارند.
در چه زمان‌هایی نقدینگی کاهش پیدا می‌کند؟
نقدینگی این بازار در زمان تعطیلات رسمی (مثل کریسمس یا سال نو)، در ساعات پایانی روز جمعه و قبل از انتشار داده‌های کلان اقتصادی (مثل NFP آمریکا) کاهش می‌یابد.
نقدینگی در فارکس چه ارتباطی با اسپرد دارد؟
هرچه نقدینگی بالاتر باشد، اسپرد (اختلاف قیمت خرید و فروش) کمتر است. اما در زمان کاهش نقدینگی، اسپرد افزایش پیدا می‌کند و هزینه معامله بالا می‌رود.
