در حوزه مالی، به ویژه در سرمایه‌گذاری در بازار سهام، شاخص‌ها نقش مهمی را در سنجش عملکرد بازار و هدایت تصمیمات سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند. در میان شاخص‌های سهام پیشرو در جهان، شاخص داوجونز و شاخص نزدک کامپوزیت به دلیل اهمیت تاریخی و نفوذی که در بازار دارند، برجسته‌تر هستند. از طرف دیگر، درک تفاوت نزدک و داوجونز برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران ضرورت دارد. داو جونز بیشتر به خاطر سابقه تاریخی و عهده‌دار بودن نمایندگی سنتی شرکت‌های برتر مشهور است اما نزدک به دلیل تمرکز بر فناوری و شرکت‌های رشدمحور محبوبیت دارد. در ادامه این مطلب وینگو مارکتس قصد داریم به بررسی و مقایسه بازدهی داوجونز و نزدک بپردازیم. پیش از شروع، مطالعه شاخص داوجونز چیست، درک بهتری از این مقایسه به شما می‌دهد.
تفاوت شاخص نزدک و داوجونز
قبل از هر چیز باید به پیشینه شاخص داو جونز و نزدک کامپوزیت بپردازیم و سابقه تاریخی آن‌ها را برایتان روشن کنیم.
تاریخچه و سابقه دو شاخص
شاخص داو جونز (DJIA) در سال ۱۸۹۶ تأسیس شد و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شاخص‌های سهام، معیاری برای سلامت کلی اقتصاد ایالات متحده است. این شاخص محبوب از ۳۰ شرکت سهامی عام مهم تشکیل شده است که بر اساس قیمت سهام وزن‌دهی می‌شوند. این درست همان ویژگی مهمی است که داوجونز را از سایر شاخص‌ها متمایز می‌کند؛ چون سهام با قیمت بالاتر تأثیر قابل توجهی بر عملکرد شاخص دارند.
در مقابل، شاخص نزدک کامپوزیت قرار دارد که در سال ۱۹۷۱ معرفی شد و از بیش از ۳۰۰۰ سهام فهرست شده در بورس تشکیل شده است. این شاخص بیشتر به سمت شرکت‌های فناوری تمایل دارد و این شرکت‌ها نقش مهمی را در شاخص ایفا می‌کنند. برخلاف داوجونز، نزدک بر اساس ارزش بازار وزن‌دهی می‌شود. بنابراین، شرکت‌های بزرگتر تأثیر بیشتری بر ارزش کلی آن دارند.
تفاوت نزدک و داوجونز در ترکیبات شرکت‌ها
حالا بیایید در مورد ترکیبات شرکت‌ها در هر دو شاخص نیز صحبت کنیم.
داوجونز شامل ۳۰ شرکت بزرگ و تأثیرگذار از بخش‌های مختلف، از جمله فناوری، امور مالی، مراقبت‌های بهداشتی و کالاهای مصرفی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- شرکت اپل
- شرکت کوکاکولا
- شرکت بوئینگ
- شرکت گلدمن ساکس
در مقابل، شاخص نزدک شامل غول‌های فناوری، شرکت‌های کوچکتر در حال رشد و استارتاپ‌هاست که برخی از معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- شرکت مایکروسافت
- شرکت آمازون
- شرکت آلفابت
- شرکت تسلا
گسترده بودن دایره شمول نزدک، آن را به شاخصی پرنوسان‌تر تبدیل می‌کند که البته پتانسیل رشد بالایی هم دارد (در ادامه بیشتر به دلایل نوسان بالای آن می‌پردازیم).
عملکرد 10 ساله نزدک و داوجونز (نمودار مقایسه‌ای)
در طول یک دهه گذشته، شاخص نزدک کامپوزیت و شاخص داوجونز هر دو رشد قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. با این حال تحلیلگران به این نتیجه رسیده‌اند که نزدک به طور قابل توجهی از داو جونز پیشی گرفته است. در اینجا عملکرد 10 ساله (از 2015 تا 2025) دو شاخص را با هم مقایسه کرده‌ایم:
- میزان بازده کل نزدک: تقریباً +320٪ بازده کل.
- میزان بازده داوجونز: تقریباً +150٪ بازده کل.
همانطور که می‌بینید میزان بازده در نزدک بیشتر است که تحلیلگران اقتصادی دلیل آن را وجود شرکت‌های فناوری با رشد بالا می‌دانند. در مقابل، داو جونز شامل 30 شرکت بزرگ در بخش‌های مختلف، از جمله صنایع، مالی و کالاهای مصرفی است که رشد کمتری در این مدت داشته‌اند.
طبق داده‌های Curvo.eu، از ژوئیه ۲۰۰۷ تا آوریل ۲۰۲۵ نرخ رشد سالانه دو شاخص به صورت زیر بوده است:
نزدک | داوجونز |
نرخ رشد سالانه مرکب: 16.02درصد | نرخ رشد سالانه مرکب: 10.35 درصد |
انحراف معیار (نوسان): ۱۷.۷۲ درصد | انحراف معیار (نوسان): 14.47 درصد |
این آمارها نشان می‌دهند که اگرچه Nasdaq-100 بازده بالاتری ارائه داده، اما در مقایسه با Dow نوسانات بیشتری نیز داشته است.
چند عامل در رشد و نوسان هر دو شاخص نیز تاثیرگذار بوده‌اند که عبارتند از:
- سقوط سال 2020 به دلیل همه‌گیری کرونا
- افزایش تورم در سال 2022
- رونق هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۴
در وبسایت macrotrends به مقایسه بازدهی داوجونز و نزدک طی 10 سال اخیر پرداخته شده است که نمودار آن را در زیر مشاهده می‌کنید:
*راهنما
- مسیر قرمز: نزدک
- مسیر نارنجی: داوجونز
فرمول محاسبه داوجونز (شاخص قیمتی) vs. نزدک (شاخص ارزش بازار)
برای درک بهتر تفاوت نزدک و داوجونز باید فرمول محاسبه هر یک از آن‌ها را نیز ارائه دهیم.
فرمول محاسبه داوجونز براساس شاخص قیمتی
شاخص داوجونز به‌صورت قیمت‌وزن محاسبه می‌شود. به این معنا که وزن هر سهم در شاخص بر اساس قیمت آن سهم تعیین می‌شود و ارزش بازار در آن نقشی ندارد.
فرمول محاسبه شاخص DJIA به صورت زیر است:
DJIA = مجموع قیمت سهام ۳۰ شرکت ÷ عدد تقسیم‌کننده داو
هر کدام از این عبارات در این فرمول به این معنا هستند:
مجموع قیمت سهام: جمع قیمت‌های جاری هر یک از ۳۰ شرکت موجود در این شاخص است.
عدد تقسیم‌کنند داو: برای تنظیم شاخص در مواجهه با تغییرات ساختاری مانند تقسیم سهام، پرداخت سود نقدی ویژه و یا تغییر در ترکیب شرکت‌های شاخص استفاده می‌شود. ناگفته نماند که این عدد به‌طور منظم به‌روزرسانی می‌شود تا تداوم تاریخی شاخص حفظ شود.
برای مثال اگر فرض کنیم مجموع قیمت‌های سهام ۳۰ شرکت برابر با ۴٬۸۰۰ دلار باشد و عدد تقسیم‌کننده داو برابر با ۰٫۱۵۲ باشد. در این صورت خواهیم داشت:
31.579 =0.152 ÷ 4800
پس شاخص داوجونز برابر با 31.579 است. پس هر تغییر ۱ دلاری در قیمت سهام یکی از شرکت‌های تحت پوشش این شاخص، باعث تغییر حدود ۶٫۶ واحدی در مقدار نهایی می‌شود.
نحوه محاسبه شاخص نزدک براساس ارزش بازار
این شاخص دیگر مثل داوجونز روی قیمت متمرکز نیست و براساس ارزش بازار محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، شرکت‌های با ارزش بازار بالاتر تأثیر بیشتری بر این شاخص دارند.
فرمول کلی محاسبه شاخص نزدک به‌صورت زیر است:
شاخص نزدک = مجموع ارزش بازار تمامی شرکت‌های موجود در شاخص ÷ عدد پایه
در این فرمول ارزش بازار هر شرکت به معنای ضرف قیمت پایانی سهم در تعداد سهام منتشرشده است.
همچنین عدد پایه برای حفظ پیوستگی شاخص در مواجهه با تغییرات ساختاری مانند تقسیم سهام، ادغام شرکت‌ها یا تغییر در ترکیب شاخص تنظیم می‌شود.
در این شاخص برای وزن‌دهی هر شرکت، نسبت ارزش بازار آن نسبت به مجموعه ارزش بازار تمامی شرکت‌های موجود در شاخص تعیین می‌شود. فرمول وزن‌دهی هر شرکت در زیر آمده است:
وزن شرکت A = (ارزش بازار شرکت A ÷ مجموع ارزش بازار تمامی شرکت‌ها) × ۱۰۰
نحوه محاسبه شاخص نزدک به نحوی است که باعث می‌شود شرکت‌هایی با ارزش بازار بزرگتر(مانند اپل، مایکروسافت یا آمازون) تأثیر بیشتری بر روی تغییرات شاخص داشته باشند.
نوسانات و ریسک‌پذیری در هر شاخص
طی تحلیل‌هایی که طی یک سال اخیر از شاخص داو جونز در مقایسه با نزدک صورت گرفته، نشان می‌دهد که داوجونز نوسان کمتری را نشان داده است. تنوع بخش‌های درون این شاخص، یک مانع جدی را در برابر نوسانات شدید در شرایط بازار ایجاد می‌کند. به همین دلیل گزینه قابل اعتمادی برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار است.
در مقابل نزدک نوسان به ویژه در دوران رکود اقتصادی یا دوره‌های پیشرفت سریع فناوری، نوسان بیشتری دارد. این نوسان می‌تواند مثل یک شمشیر دولبه عمل کند که در بازارهای صعودی سود قابل توجهی را ارائه می‌دهد، اما به همان اندازه با ریسک نیز همراه است.
در جدول زیر می‌توانید تحلیل نوسانات شاخص ترکیبی نزدک را طی یک سال اخیر مشاهده کنید.
۲۲.۰۰٪ | ۱ هفته پیش: | -0.32% | بازگشت: | ۱۹,۱۱۳.۷۷ دلار | قیمت پایانی: |
۲۲.۰۴٪ | ۱ ماه پیش: | 29.33% | میانگین حجم ماهانه: | ۲۳.۷۵٪ | میانگین حجم هفتگی: |
۲۲.۲۲٪ | ۶ ماه پیش: | 102.16% | حداکثر حجم: | ۹.۰۲٪ | کمترین حجم: |
۲۲.۳۲٪ | ۱ سال پیش: | 27.44% | حجم از حجم: | ۲۳.۱۶٪ | میانگین حجم: |
در جدول زیر تحلیل نوسانات میانگین صنعتی داو جونز (GARCH) طی یک سال اخیر را مشاهده می‌کنید:
۱۶.۲۱٪ | ۱ هفته پیش: | 0.13% | نرخ بازگشت: | ۴۲,۲۷۰.۰۷ دلار | قیمت پایانی: |
۱۶.۲۷٪ | ۱ ماه پیش: | 20.19% | میانگین حجم ماهانه: | ۱۷.۵۵٪ | میانگین حجم هفتگی: |
۱۶.۴۶٪ | ۶ ماه پیش: | 99.49% | حداکثر حجم: | ۷.۴۸٪ | کمترین حجم: |
۱۶.۵۴٪ | ۱ سال پیش: | 22.89% | حجم از حجم: | ۱۷.۲۴٪ | میانگین حجم: |
چرا نزدک نوسانات بیشتری دارد؟
اما احتمالا برایتان سوال است که چرا نزدک در مقایسه با داوجونز با نوسان بیشتری همراه است! در جواب باید بگوییم دلیل این نوسانات به عوامل زیر مربوط می‌شود.
- وجود شرکت های فناوری و رشد محور: نزدک شامل بیش از 300 شرکت است که بیشتر آن‌ها در حوزه های فناوری، اینترنت، بیوتکنولوژی و سایر صنایع نوآورانه فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها به‌دلیل ماهیت نوآورانه و رشد سریع، تغییرات بیشتری را در بازار تجربه می‌کنند و در نتیجه نوسانات بیشتری دارند.
- ساختار وزنی بر اساس ارزش بازار: نزدک یک شاخص با وزن دهی بر اساس ارزش بازار است شرکت‌های با ارزش بازار بزرگتر، مانند اپل، مایکروسافت و آمازون، بیشتر بر شاخص‌ها تأثیر می‌گذارند. با این حساب تغییرات قیمتی در این شرکت‌های بزرگ، می‌تواند نوسانات قابل توجهی را در این شاخص ایجاد کند.
- حضور شرکت های کوچکتر و نوپا: شاخص نزدک از شرکت‌های کوچکتر و نوپا تشکیل شده است که این شرکت‌ها به‌دلیل منابع محدودتر و عدم وجود طولانی‌تر، در مقایسه با تغییرات اقتصادی و بازار آسیب‌پذیر هستند و نوسانات را بیشتری تجربه می‌کنند.
با همه این اوصاف نباید فراموش کنید که شاخص نزدک در دو دهه اخیر به دلیل رونق فناوری، نسبت به داوجونز عملکرد بهتری داشته است.
ثبات نسبی داوجونز در بحران‌ها
همانطور که در بالاتر هم گفتیم داوجونز شامل ۳۰ شرکت بزرگ و با ثبات در صنایع مختلف مالی، صنعتی و مصرفی است. این شرکت‌ها به‌دلیل سابقه، منابع مالی قوی و بازارهای تثبیت‌شده، نوسانات کمتری را تجربه می‌کنند. ناگفته نماند که داوجونز یک شاخص قیمت‌گذاری است و شرکت‌های با قیمت بالاتر، می‌توانند نوسانات را کاهش دهند.
این شاخص محبوب در طول قرن گذشته سالانه حدود ۷ تا ۸ درصد بازده تجمعی داشته است که از قابل اطمینان بودن آن حکایت دارد. این شاخص که طی چندین دهه فعالیت، مسیر صعودی را طی کرده است، از قدرت شرکت‌های تشکیل‌دهنده خبر می‌دهد.
کدام شاخص برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟
هر کدام از این شاخص‌ها براساس نوسان و رشدی که داشته‌اند، گزینه‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری هستند.
پس در این صورت باید بگوییم داوجونز به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری ایده‌آل برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز که به دنبال سود ثابت از سود سهام هستند، گزینه مناسب‌تری است.
اما سرمایه‌گذارانی که به دنبال پتانسیل رشد بالاتر هستند و ریسک پذیرش نوسانات را نیز دارند، نزدک پیشنهاد می‌شود.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در داوجونز
برای انتخاب یکی از دو شاخص نزدک و داوجونز جهت سرمایه‌گذاری بهتر است ابتدا با مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در هر کدام آشنا شوید. در این قسمت به مزایا و معایب شاخص داوجونز می‌پردازیم.
مزایای سرمایه‌گذاری در این شاخص عبارتند از:
- درک آسان: داوجونز تنها از 30 سهم بزرگ تشکیل شده است که درک و دنبال کردن آن را آسان می‌کند. همچنین وضعیت این شاخص همیشه در رسانه‌ها گزارش می‌شود که تحلیل آن را برای سرمایه‌گذاران ساده‌تر می‌کند.
- عملکرد تاریخی بهتر: DJIA سابقه طولانی دارد و سال آغاز به کار آن به سال 1896 برمی‌گردد. این تاریخچه طولانی آن را به یک شاخص عالی برای سرمایه‌گذاری امن تبدیل می‌کند.
- منعکس کننده اقتصاد است: این شاخص از شرکت‌هایی از بخش‌های مختلف تشکیل شده است که اقتصاد آمریکا را به خوبی بازتاب می‌دهد. پس به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا سلامت اقتصاد را ارزیابی کرده و بر اساس آن برای سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرند.
البته سرمایه‌گذاری براساس شاخص داوجونز معایبی هم دارد که عبارتند از:
- دامنه محدود: این شاخص تنها از 30 سهم تشکیل شده است و کل بازار سهام را نشان نمی‌دهد. این مشکل می‌تواند منجر به یک دیدگاه انحرافی از بازار شود و شرکت‌های کوچکتر نادیده گرفته شوند
- شاخص وزنی قیمت: داوجونز یک شاخص وزنی قیمت است که سهام با قیمت‌های بالاتر تأثیر بیشتری بر عملکرد شاخص دارند. که نتایج بررسی‌ها ناقص می‌شود؛ زیرا قیمت یک سهام لزوماً منعکس‌کننده ارزش واقعی آن نیست.
- عدم تنوع: این شاخص فقط از 30 سهام با ارزش بازار بالا تشکیل شده است و تنوع کمتری در آن وجود دارد. در نتیجه سرمایه‌گذاری با ریسک بیشتری همراه است.
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در نزدک
برای مقایسه بازدهی داوجونز و نزدک نوبت به بررسی مزایا و معایب شاخص نزدک می‌رسد. این شاخص برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال رشد به ویژه در بخش‌های فناوری و نوآوری هستند، جذابیت بیشتری دارد. مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری این شاخص عبارتند از:
- پتانسیل رشد بالا: به دلیل حضور شرکت‌های فناوری سود بسیار بالایی داشته است.
- ارائه شرکت‌های نوآوری: وزن سنگین بر روی شرکت‌های فناوری است.
- عملکرد قوی اخیر: از نظر تاریخی در 15 سال گذشته از سایر شاخص‌ها بهتر عمل کرده است.
با این حال، باید این مشکلات را نیز در نظر داشته باشید:
- نوسان زیاد: نوسانات زیادی را تجربه می‌کند.
- تمرکز بخش: بیش از حد در معرض سهام فناوری است.
- درآمد کمتر: تعداد زیادی از شرکت‌های عضو این شاخص، درآمد کمی دارند.
راهکار ترکیبی (سرمایه‌گذاری در هر دو شاخص)
ترکیب سرمایه‌گذاری در شاخص‌های نزدک و داوجونز می‌تواند استراتژی مؤثری برای دستیابی به تعادل بین رشد و ثبات باشد. مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در هر دو شاخص عبارتند از:
- تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری
- تعادل بین رشد (نزدک) و ثبات (داوجونز)
- کاهش نوسانات کلی سبد
برای اجرای استراتژی ترکیبی بهتر است به نکات زیر دقت داشته باشید:
- از صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) استفاده کنید.
- نسبت مناسب بین دو شاخص را بر اساس تحمل ریسک، اهداف مالی و افق زمانی تعیین کنید
- به صورت دوره‌ای سبد سرمایه‌گذاری را بازبینی و تعدیل کنید و نسبت‌های اولیه را تغییر دهید.
در آخر
داشتن اطلاعات کافی در مورد تفاوت نزدک و داوجونز برای سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد تا برای تصمیم‌گیری با دیده باز عمل کنند. براساس مقایسه بازدهی داوجونز و نزدک می‌توان گفت شاخص نزدک برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سود بیشتر هستند و ریسک‌پذیری بالایی دارند، پیشنهاد می‌دهد. اما اگر محافظه‌کار هستید، شاخص داوجونز با سود و نوسان کمتر گزینه مناسب‌تری است. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در این مطلب برایتان مفید بوده باشد.
