رولاور (Rollover) به فرآیند انتقال یک موقعیت معاملاتی از یک قرارداد با سررسید نزدیک، به یک قرارداد جدید با سررسید دورتر اشاره دارد. هدف اصلی از این عملیات، جلوگیری از بسته شدن اجباری پوزیشن در زمان انقضای قرارداد فعلی، و امکان ادامه دادن استراتژی معاملاتی است. این مفهوم عمدتا در بازارهای قرارداد فیوچرز یا آتی (Futures)، اختیار معامله (Options) و قرارداد تفاوت (CFDs) کاربرد دارد.
رول اور (Rollover) به زبان ساده
رول اور یعنی تمدید کردن یک معامله که تاریخ سررسیدش در حال تمام دن است، به یه قرارداد جدیدتر با تاریخ انقضای دورتری که به شما اجازه می‌دهد، پوزیشنتان رو همچنان باز نگه دارید.
تعریف Rollover در معاملات مالی
رولاور به فرآیند انتقال یک موقعیت معاملاتی از یک قرارداد مالی (مانند آتی یا اختیار معامله) با سررسید نزدیک، به یک قرارداد مشابه با سررسید دورتر اطلاق میشود. این عملیات به معامله‌گران امکان می‌دهد تا موقعیت‌های خود را بدون نیاز به بستن و بازگشایی مجدد، حفظ کرده و از انقضای قرارداد فعلی و تحویل احتمالی دارایی پایه جلوگیری کنند. رول اور در واقع تمدید یا انتقال یک معامله به دوره زمانی آتی است.
تفاوت Rollover با تمدید قرارداد (Renewal)
اگرچه در برخی زمینه‌ها رولاور و تمدید قرارداد ممکن است همپوشانی داشته‌باشند، اما در بازارهای مالی تفاوت‌های ظریفی دارند:
- رولاور معمولا به فرآیند فعالانه بستن یک قرارداد مالی (مانند آتی یا اختیار معامله) که در حال انقضاست و همزمان باز کردن یک قرارداد جدید با همان دارایی پایه اما با سررسید دورتر، اشاره دارد. این کار برای حفظ موقعیت بدون تحویل فیزیکی انجام میشود و ممکن است شامل هزینه‌ها یا سودهای مربوط به تفاوت قیمت بین دو قرارداد باشد.
- تمدید قرارداد به‌طور کلی به ادامه یافتن یک قرارداد موجود پس از پایان دوره اولیه آن اشاره دارد. این تمدید میتواند به‌صورت خودکار (بر اساس مفاد قرارداد) یا با توافق طرفین صورت گیرد و لزوما به معنای بستن و بازگشایی قرارداد جدید با شناسه یا مشخصات متفاوت نیست، بلکه صرفا ادامه همان قرارداد قبلی است.
- رولاور بیشتر در مورد ابزارهایی با سررسید مشخص (مثل آتی) کاربرد دارد، تا موقعیت از یک دوره به دوره بعدی منتقل شود. تمدید میتواند برای انواع وسیع‌تری از قراردادها (مثلا وام‌ها، بیمه‌نامه‌ها یا قراردادهای خدماتی) به کار رود.
- در رولاور، ممکن است تفاوت قیمت بین قرارداد منقضی شونده و قرارداد جدید وجود داشته‌باشد، که به صورت سود یا زیان برای معامله‌گر منعکس میشود. در تمدید ساده، معمولا تمرکز بر ادامه شرایط قبلی یا تغییرات مورد توافق در مفاد قرارداد اصلی است.
چرا معامله‌گران از رول اور استفاده می‌کنند؟
معامله‌گران از رولاور استفاده می‌کنند، تا موقعیت‌های معاملاتی خود را در قراردادهایی با تاریخ انقضا، مثل آتی و آپشن، برای مدت طولانی‌تری حفظ کنند. این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون نیاز به بستن و باز کردن مجدد معامله، استراتژی‌های بلندمدت خود را ادامه دهند. همچنین، در بازارهای کالا، رولاور برای اجتناب از تحویل فیزیکی دارایی و مدیریت بهتر ریسک نوسانات قیمتی نزدیک به سررسید قراردادها، بسیار مفید است.
رول اور در بازار فارکس (Forex Rollover)
در بازار فارکس، رولاور که با نام سوآپ هم شناخته میشود، به هزینه یا سودی گفته میشود که بابت نگه داشتن یک موقعیت معاملاتی از یک روز به روز دیگر به حساب معامله‌گر تعلق می‌گیرد. این مبلغ بر اساس تفاوت نرخ بهره بین دو ارز درگیر در جفت ارز محاسبه میشود. اگر ارز خریداری‌شده نرخ بهره بالاتری داشته‌باشد، معامله‌گر معمولا سود دریافت می‌کند؛ در غیر این صورت، مجبور به پرداخت هزینه خواهد بود. این فرآیند معمولا به صورت خودکار توسط بروکرها انجام میشود.
نحوه محاسبه سواپ (Swap) در رول اور فارکس
محاسبه سواپ در رولاور فارکس به‌صورت کلی بر اساس تفاوت نرخ بهره دو ارز درگیر در جفت ارز انجام میشود. فرمول عمومی آن به این شکل است:
سواپ = (حجم معامله * اندازه قرارداد * (نرخ بهره ارز پایه – نرخ بهره ارز مظنه)) ÷ تعداد روزهای سال
این مبلغ سپس بر اساس جهت معامله (خرید یا فروش) و سیاست‌های بروکر، به حساب شما اضافه یا از آن کسر میشود. همچنین، معمولا چهارشنبه شب‌ها به دلیل پوشش تعطیلات آخر هفته، سواپ سه برابر محاسبه می‌گردد.
مثالی از محاسبه سواپ برای جفت ارز (EUR/USD)
بیایید فرض کنیم شما یک موقعیت خرید روی این جفت ارز باز کرده‌اید و می‌خواهید آن را یک شب نگه دارید. فرض کنید نرخ بهره یورو که بانک مرکزی اروپا تعیین کرده 0.5 درصد و نرخ بهره دلار آمریکا 5.5 درصد است.
حجم معامله 1 لات استاندارد (معادل 100,000 واحد از ارز پایه، یعنی 100,000 یورو است. در موقعیت خرید این جفت ارز، شما یورو را قرض گرفته و دلار را فروخته‌اید. بنابراین، نرخ بهره ارزی که خریده‌اید (یورو) از نرخ بهره ارزی که فروخته‌اید (دلار) کسر میشود: (0.5%−5.5%=−5.0%)
حالا این تفاوت نرخ بهره را در حجم معامله ضرب کرده و بر تعداد روزهای سال یعنی 365 تقسیم می‌کنیم: (×−0.05÷365=−5000÷365≈−13.70 دلار آمریکا)
در این مثال، شما به‌ازای هر شبی که این موقعیت را باز نگه دارید، حدود 13.70 دلار آمریکا به عنوان هزینه سواپ پرداخت خواهید کرد (چون نرخ بهره ارزی که فروخته‌اید بالاتر است).
نکات مهم:
- سوآپ میتواند مثبت یا منفی باشد: اگر تفاوت نرخ بهره به نفع شما باشد یعنی نرخ بهره ارزی که خریده‌اید بالاتر باشد، به شما سود تعلق می‌گیرد.
- بروکرهای مختلف، سواپ‌های متفاوتی دارند: فرمول کلی همین است، اما بروکرها ممکن است اسپرد خود را هم به آن اضافه کنند.
- سوآپ سه‌گانه: معمولا چهارشنبه شب‌ها یا گاهی پنجشنبه شب‌ها به دلیل پوشش تعطیلات آخر هفته، سواپ سه برابر محاسبه میشود.
- نرخ بهره واقعی: نرخ بهره‌ای که بروکرها برای محاسبه سواپ استفاده می‌کنند، ممکن است دقیقا همان نرخ بهره اعلامی بانک مرکزی نباشد، بلکه شامل نرخ‌های بین بانکی هم میشود.
تاثیر نرخ بهره بانکی بر رول اور فارکس
تاثیر نرخ بهره بانکی بر رولاور فارکس بسیار مستقیم است. سواپ که همان رولاور در فارکس است، دقیقا بر اساس اختلاف نرخ بهره بین دو ارز در یک جفت ارز محاسبه میشود. اگر نرخ بهره ارزی که خریده‌اید بالاتر از نرخ بهره ارزی باشد که فروخته‌اید، شما سود دریافت می‌کنید (سواپ مثبت)؛ در غیر این صورت، مجبور به پرداخت هزینه خواهید بود (سواپ منفی). این یعنی تغییرات در نرخ بهره‌های اعلامی توسط بانک‌های مرکزی، مستقیما بر میزان سود یا زیان شما از رولاور تاثیر می‌گذارد.
استراتژی‌های معاملاتی با استفاده از رول اور
معامله‌گران از رولاور برای چند هدف کلیدی استفاده می‌کنند: اول از همه کری ترید که در آن با خرید ارز با نرخ بهره بالا و فروش ارز با نرخ بهره پایین، از سواپ مثبت روزانه سود می‌برند. دوم؛ مدیریت پوزیشن‌ها در آتی و آپشن، با رولاور کردن قراردادهای نزدیک به انقضا به سررسیدهای دورتر، پوزیشن خود را حفظ کرده و از تحویل فیزیکی یا نوسانات شدید قیمتی نزدیک به انقضا جلوگیری می‌کنند. سوم؛ معاملات بلندمدت در فارکس، که در آن نرخ سواپ میتواند به سود یا زیان کلی معامله‌گر اضافه کند و انتخاب جفت‌ارز مناسب برای جهت معامله اهمیت می‌یابد.
رول اور در قراردادهای آتی (Futures Rollover)
رولاور در قراردادهای آتی یعنی زمانی که یک قرارداد آتی نزدیک به تاریخ انقضا می‌رسد، معامله‌گر آن را می‌بندد و بلافاصله یک قرارداد آتی مشابه با تاریخ سررسید دورتر را باز می‌کند، تا موقعیت خود را حفظ کند. این کار از تحویل فیزیکی دارایی پایه جلوگیری کرده و امکان ادامه استراتژی معاملاتی را فراهم می‌آورد.
زمان‌بندی رول اور در بازار آتی (نفت، طلا، شاخص‌ها)
در بازار آتی، زمان‌بندی رولاور به تاریخ انقضای قرارداد بستگی دارد. معامله‌گران معمولا رولاور را چند روز یا حتی چند هفته قبل از آخرین روز معاملاتی یا اولین روز اخطار قرارداد فعلی انجام می‌دهند، تا از مشکلات نقدشوندگی در لحظات پایانی و یا تعهدات تحویل فیزیکی برای کالاها جلوگیری کنند. این زمان‌بندی برای هر کالا یا شاخص متفاوت است و توسط بورس مربوطه تعیین میشود.
تقویم رول اور برای قراردادهای بورس کالا
تقویم رولاور برای قراردادهای بورس کالا مانند نفت، طلا و شاخص‌ها توسط بورس‌های مربوطه منتشر میشود. این تقویم شامل تاریخ‌های سررسید و روزهای رولاور است، که معمولا چند روز یا هفته قبل از سررسید نهایی قرار دارند. معامله‌گران باید به این تاریخ‌ها توجه کنند، تا موقعیت‌های خود را به قراردادهای ماه بعدی منتقل کرده و از بسته‌شدن اجباری یا تحویل فیزیکی کالا جلوگیری نمایند.
هزینه‌های رول اور در معاملات آتی
هزینه‌های رولاور در معاملات آتی عمدتا شامل دو بخش است: اول تفاوت قیمت بین قرارداد آتی در حال انقضا و قرارداد جدید با سررسید دورتر که میتواند سود یا زیان باشد. دوم کمیسیون یا کارمزدهای معاملاتی، که توسط بروکر برای بستن قرارداد قدیمی و باز کردن قرارداد جدید دریافت میشود. این هزینه‌ها برای حفظ موقعیت و جلوگیری از تعهدات تحویل فیزیکی متحمل می‌شوند.
رول اور در حساب‌های سرمایه‌گذاری (IRA/401k Rollover)
رولاور در حساب‌های سرمایه‌گذاری به فرآیند انتقال وجوه از یک حساب بازنشستگی کارفرمای قبلی به حساب بازنشستگی دیگر، بدون پرداخت مالیات اشاره دارد. این کار به منظور حفظ معافیت‌های مالیاتی و اغلب برای افزایش کنترل سرمایه‌گذار بر روی گزینه‌های سرمایه‌گذاری انجام میشود.
انتقال دارایی‌های بازنشستگی بدون جریمه مالیاتی
انتقال دارایی‌های بازنشستگی بدون جریمه مالیاتی، عمدتا از طریق فرآیند رولاور انجام میشود. این به معنای انتقال مستقیم وجوه از یک حساب بازنشستگی کارفرمای قبلی به حساب بازنشستگی دیگر است. هدف از این کار، حفظ وضعیت معافیت مالیاتی سرمایه‌گذاری‌ها و جلوگیری از پرداخت مالیات زودهنگام یا جریمه‌های مربوط به برداشت پیش از موعد است.
مقایسه Direct Rollover vs. Indirect Rollover
اصطلاح (Direct Rollover) عبارتست وجوه مستقیما از یک حساب بازنشستگی به حساب دیگر منتقل میشود، بدون اینکه پول به دست صاحب حساب برسد. این روش هیچ‌گونه کسر مالیاتی 20 درصدی ندارد و ریسک جریمه یا مالیات را از بین می‌برد. اصطلاح (Indirect Rollover) هم رولاور غیرمستقیم است. وجوه ابتدا به صاحب حساب پرداخت میشود و او 60 روز فرصت دارد، تا تمام مبلغ را به یک حساب بازنشستگی دیگر واریز کند. در این روش، معمولا 20 درصد مالیات فدرال از مبدا کسر میشود، که صاحب حساب باید آن را از جیب خود تامین کند، تا از مالیات و جریمه جلوگیری شود.
رول اور در بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Rollover)
رولاور در بازار ارزهای دیجیتال، به ویژه در معاملات آتی رمزارزها، به فرآیند انتقال یک موقعیت باز از قرارداد منقضی‌شونده، به یک قرارداد آتی جدیدتر با سررسید دورتر اشاره دارد. این کار به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به بستن و بازگشایی مجدد معامله، به حفظ موقعیت خود ادامه دهند و از تحویل فیزیکی یا پایان ناگهانی قرارداد جلوگیری کنند.
آیا در معاملات مارجین ارز دیجیتال رول اور وجود دارد؟
بله، در معاملات مارجین ارز دیجیتال هم رولاور وجود دارد، اما معمولا به آن کارمزد تامین مالی یا کارمزد نگهداری شبانه گفته میشود. این کارمزد به صورت دوره‌ای مثلا هر 8 ساعت یا هر 4 ساعت، برای حفظ پوزیشنهای اهرمی دریافت یا پرداخت میشود.
تاثیر Funding Rate بر رول اور در صرافی‌های مشتقه
این فرآیند مستقیما بر رولاور در صرافی‌های مشتقه ارز دیجیتال، تاثیر می‌گذارد. یک فاندینگ ریت مثبت به این معنی است که معامله‌گران خرید به معامله‌گران فروش، هزینه پرداخت می‌کنند و یک فاندینگ ریت منفی برعکس است. این هزینه یا سود مستقیما به حساب شما اضافه یا از آن کسر میشود و تعیین می‌کند که حفظ پوزیشن شما در طولانی مدت چقدر هزینه دارد یا چقدر سودآور است.
مزایا و معایب رول اور
رول اور هم مثل هر پدیده دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد.
مزایا
- حفظ موقعیت‌های معاملاتی: اصلی‌ترین مزیت این است که به شما اجازه می‌دهد یک معامله را برای مدت طولانی‌تری باز نگه دارید، بدون اینکه مجبور شوید آن را ببندید و دوباره باز کنید. این برای استراتژی‌های بلندمدت عالی است.
- اجتناب از تحویل فیزیکی: در بازار کالا، با رولاور کردن، از دردسر تحویل گرفتن فیزیکی کالا مثل نفت یا طلا خلاص می‌شوید.
- مدیریت ریسک و نوسانات: نزدیک تاریخ انقضا، بازار میتواند خیلی بی‌ثبات شود؛ با رولاور کردن، از این نوسانات شدید دوری می‌کنید.
- کسب درآمد از سواپ در فارکس: در استراتژی‌های کری ترید، می‌توانید از تفاوت نرخ بهره بین دو ارز، سود روزانه (سواپ مثبت) کسب کنید.
معایب
- هزینه‌ها: رولاور میتواند هزینه‌بر باشد. در معاملات آتی، ممکن است به دلیل تفاوت قیمت بین قرارداد قدیمی و جدید یا کارمزد بروکر، متحمل هزینه شوید. در فارکس هم سواپ میتواند منفی باشد و هر شب از حساب شما کسر شود.
- پیچیدگی محاسبات: محاسبه دقیق هزینه‌ها یا سودهای رولاور، به خصوص در بازارهای آتی با اسپرد بین قراردادها، میتواند کمی پیچیده باشد.
- ریسک گپ قیمتی: در زمان رولاور، ممکن است بین قیمت قرارداد قدیمی و جدید یک گپ قیمتی وجود داشته‌باشد، که میتواند باعث سود یا زیان ناگهانی شود.
- نیاز به پیگیری مداوم: شما باید تاریخ‌های انقضا و رولاور را پیگیری کنید، تا موقعیت‌هایتان به‌طور ناخواسته بسته نشوند یا دچار مشکلات تحویل نشوید.
چرا رول اور میتواند هزینه‌بر باشد؟
رولاور میتواند هزینه‌بر باشد زیرا سود یا زیان آن هر شب محاسبه میشود. اگر نرخ بهره‌ای که شما برای نگهداری موقعیت برای پوزیشنهای خرید پرداخت می‌کنید، یا برای پوزیشنهای فروش دریافت می‌کنید نامطلوب باشد، میتواند به مرور زمان هزینه‌های قابل‌توجهی را به همراه داشته‌باشد. همچنین، تفاوت نرخ بهره بین دو ارز درگیر در معامله هم بر این هزینه می‌افزاید.
چگونه از رول اور برای کاهش ریسک استفاده کنیم؟
رول اور در بازارهای مالی، به‌ویژه فارکس، به تمدید یک موقعیت معاملاتی به روز معاملاتی بعدی اشاره دارد و شامل تسویه بهره بین دو ارز درگیر است. برای کاهش ریسک با استفاده از رول اور، این راهکارها به کارتان می‌آید:
- بررسی نرخ‌های بهره: به‌دنبال جفت‌ارزهایی باشید که ارز پایه نرخ بهره بالاتری نسبت به ارز مظنه دارد، تا سود رول اور دریافت کنید.
- استراتژی معاملات انتقالی کری ترید: این استراتژی بر اساس کسب سود از اختلاف نرخ بهره مثبت در طولانی‌مدت بنا شده‌است، و به شما اجازه می‌دهد از رول اور به نفع خود استفاده کنید.
- مدیریت زمان معاملات: اگر نمی‌خواهید هزینه‌های رول اور منفی را بپردازید، موقعیت‌های خود را قبل از ساعت تعیین‌شده برای رول اور ببندید.
سوالات متداول
بهترین زمان برای رول اور در فارکس چه موقع است؟
بهترین زمان برای رولاور در فارکس، پایان هر روز معاملاتی یعنی ساعت ۵ عصر به وقت نیویورک است، زیرا در این زمان محاسبه سوآپ برای پوزیشنهای شبانه انجام میشود.
آیا رول اور باعث افزایش سود میشود؟
بله، در صورت داشتن سواپ مثبت، رولاور میتواند باعث افزایش سود شود.
